Verstoorde illusie

BLOG 2

Eens in de zoveel tijd kom je een woord of een formulering tegen, waardoor er ineens een hele wereld voor je open gaat. Taal, die uitdrukking geeft aan een ervaring maar tegelijkertijd ook een heldere betekenis heeft. Het gebeurde mij in de periode dat ik met de ontwikkeling van z.g. OMA/agressietrainingen bezig was.  Toen leerde ik het het begrip ‘de Verstoorde Illusie’ kennen. 

Plotsklaps begreep ik ten volle wat er gebeurt als je wordt geconfronteerd met iets dat je niet verwacht. We hebben het over indringende onaangename confrontaties, zoals agressie of geweld, waarin diep binnen in ons een nieuw en verontrustend besef optreedt. Namelijk dat we toch nìet onkwetsbaar zijn, dat de wereld toch minder mooi is dan gedacht, dat de vermeende veiligheid toch minder veilig blijkt dan even daarvoor. We worden hard wakker geschud.

Deze tijd, met zijn vele corona-gevolgen is een tijd waarin velen van ons te maken krijgen met ‘Verstoorde Illusies’. We ‘dachten’ collectief, dat een dergelijke ramp nooit zou gebeuren, of we dachten dat het wel in Verweggistan zou blijven of dat het hier zou overwaaien, of dat de gevolgen slechts enkelen zou treffen, maar zeker niet òns. We dachten de wereld gezond, redelijk veilig en vooral voorspelbaar; “morgen komt de zon weer op, het water uit de kraan en mijn salaris op de rekening”. Het bleken vaker ijdele gedachten.

Daar staan we plotseling stìl, met onze zieken, met onze overledenen, met isolement, halve klaslokalen, thuiswerk, huidhonger en geldgebrek. Plots is de wereld anders dan we dachten: onveilig, hard, angstaanjagend en ongewis naar de toekomst. De werkelijkheid komt snoeihard binnen en veranderd ons bewustzijn. Onze zintuigen nemen een andere realiteit waar.

Jim Collins spreekt over de ‘brutal facts of Reality’. Koestenbaum ziet realiteitszin als een van de vier innerlijke en essentiele bouwstenen voor Leiderschap. Hun beider boodschap is, dat we de (onverwachte) realiteit niet kunnen ontkennen, noch kunnen vermijden. Sterker: we moeten er mee omgaan, ondermeer door te aanvaarden dat niet alles maakbaar is. We moeten de verstoorde illusie onder ogen zien en erkennen dat we sommige zaken over het hoofd hebben gezien. Onze illusies zijn verstoord. Ons bestaan voelt plots weer even kaal.

 jds 5 juni 2020